ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ

Ο Βοτανικός Κήπος «Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» ιδρύθηκε το 1952, μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου Διομήδους, που κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών γι' αυτόν το σκοπό. Ο θεμελιωτής του Ιδρύματος υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της νεότερης ιστορίας της χώρας μας.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1875 και σπούδασε Δημόσιο Δίκαιο και Πολιτική Οικονομία στην γενέτειρά του καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Βερολίνου το 1898 και υφηγητής του Διοικητικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1905. Ασχολήθηκε με πολλούς τομείς της δημόσιας ζωής και διέπρεψε σε όλους. Ο Αλέξανδρος Διομήδης πρότεινε πολλούς νέους νόμους και τροπολογίες, συνέταξε πολυάριθμες οικονομολογικές εργασίες και μελέτες και πρωτοστάτησε στον εξηλεκτρισμό, την ύδρευση και την αυτόματη τηλεφωνία της Αθήνας καθώς και σε άλλα δημόσια έργα πνοής για την επαρχία.


Σύμφωνα με την επιθυμία του δωρητή, το Ίδρυμα διοικείται από πενταμελή επιτροπή στην οποία προεδρεύει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ χρέη γενικού γραμματέα έχει ο καθηγητής Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 1961 και μετά την παραχώρηση έκτασης, από το Υπουργείο Γεωργίας, στο Ίδρυμα άρχισαν οι εργασίες διαμόρφωσης του Βοτανικού Κήπου με βάση τα σχέδια της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου του Βερολίνου Η. Hammerbacher.

Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί επιπρόσθετα έργα που άλλαξαν ριζικά την αρχική εικόνα του Κήπου, όπως η δημιουργία νέων τμημάτων και η βελτίωση των ήδη υπαρχόντων, η χάραξη και η πλακόστρωση δρόμων και μονοπατιών Το 1975 ο Κήπος, έτοιμος πια στο μεγαλύτερο μέρος του, άνοιξε τις πύλες του στο κοινό. Από τότε επιτελεί σημαντικό εκπαιδευτικό και επιστημονικό έργο, αφενός φέρνοντας σε επαφή το ευρύ κοινό με μέρος από το φυτικό πλούτο του πλανήτη, αφετέρου βοηθώντας στη διατήρηση και προστασία σπανίων και απειλούμενων φυτών.

Σήμερα ο Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Διομήδους αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση Βοτανικό Κήπο της Ελλάδας αλλά και όλης της Ανατολικής Μεσογείου. Καταλαμβάνει έκταση 1860 στρεμμάτων στην περιοχή του Χαϊδαρίου, εκ των οποίων 200 περίπου στρέμματα έχουν διαμορφωθεί στα κάτωθι τμήματα:
 

O Κήπος βρίσκεται Βόρεια του Αιγάλεω και σε απόσταση 8 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας. Τα όρια του κήπου αρχίζουν μετά το Δρομοκαΐτειο Νοσοκομείο και συνεχίζει κατά μήκος της Ιεράς Οδού μέχρι το Τουριστικό περίπτερο του ΕΟΤ (και σήμερα του Δήμου Χαϊδαρίου).

Διαθέτει συνολικά περίπου 2500 είδη φυτών (φιλοξενούμενα και ενδημικά) και πάνω από 10000 αποξηραμένα φυτά στην φυτοθήκη του (herbarium). Παρέχει οργανωμένες ξεναγήσεις ή περιηγήσεις, στα επισκεπτόμενα σχολεία και λοιπούς φορείς, υπό την μορφή περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ξενάγησης.

Ο κήπος διαθέτει άρτιες και οργανωμένες εγκαταστάσεις (υπάρχει κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αναψυκτήριο, και πολύ καλή φύλαξη του χώρου). Σε συνεργασία με την «Βοτανικός Κήποι Ε.Π.Ε» παρέχει την δυνατότητα ξενάγησης στους επισκέπτες, με την μορφή περιπάτου.

Σκοπός του Βοτανικού Κήπου Διομήδους είναι η προώθηση της επιστημονικής έρευνας (μελέτη, ανάπτυξη και διαφύλαξη της μοναδικής σε πλούτο και ενδιαφέρον Ελληνικής Χλωρίδας) καθώς και η υποστήριξη της Πανεπιστημιακής διδασκαλίας, σε θέματα Βοτανικής και Περιβάλλοντος. Στο Βοτανικό Κήπο Διομήδους παρέχεται η ευχέρεια εκπόνησης Διπλωματικών Εργασιών και διευκολύνεται η εκπόνηση Διδακτορικών Διατριβών.

Ο Κήπος, εκτός από τον υψηλό βαθμό ποικιλότητας της αυτοφυούς και καλλιεργούμενης χλωρίδας, αποτελεί και ένα ιδανικό φυσικό καταφύγιο της πανίδας, επειδή το οικοσύστημα προστατευμένο από τις δυσμενείς ανθρώπινες επεμβάσεις παρέχει τη δυνατότητα λειτουργίας ενός πλήρους τροφικού πλέγματος. Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Κήπος, εκτός από το ότι αποτελεί πνεύμονα πρασίνου και χώρο οπτικής τέρψης και πνευματικής ηρεμίας για τους κατοίκους μιας αστικής περιοχής όπως είναι η δυτική Αττική, λειτουργεί και ως πεδίο έρευνας και επιμόρφωσης του κοινού. Τα φυτά που καλλιεργούνται φέρουν ενημερωτικές πινακίδες, οι οποίες περιέχουν πληροφορίες για την ταυτότητα και τη γεωγραφική τους εξάπλωση.



Το προσωπικό του Ιδρύματος διαθέτει ικανή επιστημονική εμπειρία σε θέματα διατήρησης και κυρίως αναπαραγωγής ενδημικών, σπανίων και απειλουμένων ειδών της ελληνικής χλωρίδας. Αξίζει να αναφερθεί ότι στη Φυτοθήκη (Herbarium) του Κήπου διατηρούνται περίπου 19000 αποξηραμένα δείγματα φυτών, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων προέρχεται από περιοχές που θεωρούνται προστατευόμενες, επειδή έχουν ενταχθεί στο δίκτυο του προγράμματος ‘’NATURA 2000’’.


Επίσης, η Τράπεζα Γενετικού Υλικού περιλαμβάνει σπέρματα 800 περίπου ειδών και τα οποία είναι κατά ένα ποσοστό διαθέσιμα για ανταλλαγή με άλλους Βοτανικούς Κήπους. Το Ίδρυμα βασιζόμενο σε αυτά τα αποθέματα σπερμάτων εκδίδει κάθε δύο χρόνια έναν κατάλογο, ο οποίος ανταλλάσσεται με αντίστοιχα έντυπα Βοτανικών Κήπων άλλων χωρών και αναγράφει τα προαναφερθέντα διαθέσιμα φυτικά είδη. Η παραπάνω συνεργασία έχει ως αποτέλεσμα τον συνεχή εμπλουτισμό των συλλογών του Βοτανικού Κήπου Διομήδους.

Ο Κήπος είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης των Βοτανικών Κήπων BGCI. Πρόσφατα μάλιστα, το σύστημα συλλογής, αποθήκευσης και κωδικοποίησης των σπερμάτων των ειδών του Κήπου εναρμονίστηκε με τις προδιαγραφές που προτείνει το BGCI και οι οποίες καθορίζονται από το Διεθνές Δίκτυο Ανταλλαγής Φυτών (IPEN).
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα θα μπορούμε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τη χρονική περίοδο και τον τόπο συλλογής καθώς και άλλες πληροφορίες σχετικά με οποιοδήποτε φυτικό γενετικό υλικό ανταλλάσσεται εντός του δικτύου.

Ακόμη, στον χώρο του Κήπου πραγματοποιούνται κατά καιρούς ερευνητικά προγράμματα βοτανικού και οικολογικού ενδιαφέροντος, διπλωματικές εργασίες καθώς και μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, ενώ διεξάγονται και προπτυχιακά εργαστηριακά μαθήματα των σχετικών ειδικοτήτων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μια από τις σημαντικότερες φιλοδοξίες του Ιδρύματος και ο κύριος αναπτυξιακός του στόχος αυτή τη στιγμή, είναι η δημιουργία ενός νέου Τμήματος, το οποίο θα φιλοξενήσει τα Ενδημικά, Σπάνια και Απειλούμενα είδη της Ελληνικής Χλωρίδας.

Επίσης ένας από τους βραχυπρόθεσμους στόχους είναι η κατασκευή ενός μεγάλου, αυτοματοποιημένου και λειτουργικού θερμοκηπίου το οποίο θα αντικαταστήσει το υπάρχον. Τέλος, η μεγαλύτερη συμβολή του Κήπου είναι η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου σχετικά με την προστασία της φύσης.

Σε αυτό συμβάλλουν οι επισκέψεις των εκατοντάδων σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από όλη την Ελλάδα, καθώς και άλλων κοινωνικών ομάδων που πραγματοποιούνται ετησίως κ.α.

Πηγή http://www.diomedes-bg.uoa.gr/access.html

Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους
Κοινωφελές Ίδρυμα