ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ Hortus του Amsterdam
Ο Βοτανικός Κήπος Hortus του Άμστερνταμ, εγκατεστημένος στην περιφέρεια Plantage, είναι ένας από τους παλαιότερους κήπους στον κόσμο, αφού ιδρύθηκε στα 1638 από το Συμβούλιο της πόλης του Άμστερνταμ ως κήπος με φαρμακευτικά βότανα. Την εποχή εκείνη τα βότανα είχαν ζωτική σημασία αποτελώντας τη βάση των φαρμάκων και η πόλη μόλις είχε αναρρώσει από επιδημικό λοιμό.
Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί εκπαιδεύονταν στον Hortus για την προετοιμασία φαρμακευτικών συνταγών. Χάρη στα πλοία της Dutch East India Company (Verenigde Oost-Indische Compagnie, VOC), ο Κήπος επεκτάθηκε σύντομα κατά τη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα. Τα πλοία της VOC μετέφεραν όχι μόνο βότανα και μπαχαρικά, αλλά και εξωτικά διακοσμητικά φυτά.
Στην πραγματικότητα μερικά από τα λεγόμενα «crown jewels» του κήπου όπως το γιγάντιο 300 ετών Eastern Cape cycad, χρονολογείται από εκείνη την περίοδο.
Ο σκοπός του Κήπου είναι κυρίως εκπαιδευτικός, καθώς προσφέρονται κλασσικά και ιδιαίτερα προγράμματα μαθημάτων σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και πανεπιστημιακά μαθήματα σε φοιτητές της βιολογίας. Αν και ο κήπος καλύπτει επιφάνεια 1 εκταρίου, φιλοξενεί στον υπαίθριο χώρο και στα 7 θερμοκήπιά του περισσότερα από 6000 φυτά (περίπου 4000 είδη).
Κάθε θερμοκήπιο αντιπροσωπεύει διαφορετικό κλίμα, π.χ. η θερμοκρασία και η υγρασία είναι ειδικά υπολογισμένες, έτσι ώστε να φιλοξενούνται φυτά. Βέβαια ο υπαίθριος χώρος σήμερα δείχνει διαφορετικός από ότι το 1682, καθώς οι επίπεδες καλλιέργειες των φαρμακευτικών βοτάνων, συνδυάζονται με τις συμμετρικές αψίδες που σχηματίζουν τα διακοσμητικά φυτά.
Η σημερινή διάταξη που χρονολογείται από το 1863 είναι χαρακτηριστική της ρομαντικής κίνησης, όπου τα καμπυλωτά μονοπάτια και τα κυκλικά σχήματα προδιαθέτουν τον επισκέπτη να ξεχάσει την πόλη που περιβάλλει τον Κήπο.
Ο κήπος διαιρείται στους παρακάτω τομείς:
Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί εκπαιδεύονταν στον Hortus για την προετοιμασία φαρμακευτικών συνταγών. Χάρη στα πλοία της Dutch East India Company (Verenigde Oost-Indische Compagnie, VOC), ο Κήπος επεκτάθηκε σύντομα κατά τη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα. Τα πλοία της VOC μετέφεραν όχι μόνο βότανα και μπαχαρικά, αλλά και εξωτικά διακοσμητικά φυτά.
Στην πραγματικότητα μερικά από τα λεγόμενα «crown jewels» του κήπου όπως το γιγάντιο 300 ετών Eastern Cape cycad, χρονολογείται από εκείνη την περίοδο.
Ο σκοπός του Κήπου είναι κυρίως εκπαιδευτικός, καθώς προσφέρονται κλασσικά και ιδιαίτερα προγράμματα μαθημάτων σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και πανεπιστημιακά μαθήματα σε φοιτητές της βιολογίας. Αν και ο κήπος καλύπτει επιφάνεια 1 εκταρίου, φιλοξενεί στον υπαίθριο χώρο και στα 7 θερμοκήπιά του περισσότερα από 6000 φυτά (περίπου 4000 είδη).
Κάθε θερμοκήπιο αντιπροσωπεύει διαφορετικό κλίμα, π.χ. η θερμοκρασία και η υγρασία είναι ειδικά υπολογισμένες, έτσι ώστε να φιλοξενούνται φυτά. Βέβαια ο υπαίθριος χώρος σήμερα δείχνει διαφορετικός από ότι το 1682, καθώς οι επίπεδες καλλιέργειες των φαρμακευτικών βοτάνων, συνδυάζονται με τις συμμετρικές αψίδες που σχηματίζουν τα διακοσμητικά φυτά.
Η σημερινή διάταξη που χρονολογείται από το 1863 είναι χαρακτηριστική της ρομαντικής κίνησης, όπου τα καμπυλωτά μονοπάτια και τα κυκλικά σχήματα προδιαθέτουν τον επισκέπτη να ξεχάσει την πόλη που περιβάλλει τον Κήπο.
Ο κήπος διαιρείται στους παρακάτω τομείς:
- Το Butterfly Greenhouse, όπου διασκεδάζουν εκατοντάδες πεταλούδες σε ένα χώρο που φιλοξενεί κυρίως τροπικά φυτά, όπως μεγάλα καφεόδεντρα (coffee plant), κακαόδεντρα (cacao trees), τσάι (tea),ρύζι (rice), πιπέρια (pepper plants), και ζαχαροκάλαμα (sugarcane).
- Το Three-climate Greenhouse, το οποίο είναι ο χώρος που τραβά την προσοχή, καθώς φιλοξενεί φυτά από τρία διαφορετικά κλίματα. Το Cape 'Fijnbos' στον υποτροπικό τομέα του θερμοκηπίου παρουσιάζει έναν από τους τύπους βλάστησης που βρέθηκε στη Νότια Αφρική. Ωστόσο υπάρχουν φυτά από την Αυστραλία, κάκτοι (cacti) και άλλα σαρκώδη (succulents) συμπεριλαμβανομένου του Welwitschia ('Tweeblaarkanniedood' = 'two-leaves cannot die'; Welwitschia mirabilis) από τη Namibia και τα εντυπωσιακά quiver trees (Aloe dichotoma).
Ο τροπικός τομέας του θερμοκηπίου αναπαριστά έντονα τη ζούγκλα.
- Το Palmhouse όπου φιλοξενούνται φοίνικες (palms), cycads και φυτά του θερμοκηπίου (conservatory plants), τα οποία μεγαλώνουν σε ξύλινους κλωβούς. Τα πιο χαρακτηριστικά φυτά αυτού του χώρου είναι το cinnamon tree (Cinnamomum zeylanicum) και το epiphytic Philodendron bipinnatifidum καθώς και το 300-ετών Eastern Cape giant cycad (Encephalartos altensteinii).
- Ο Κήπος Snippendaal προς τιμήν του Johannes Snippendaal, ο οποίος στα 1646 κατέγραψε και καταλογοποίησε όλα τα φαρμακευτικά βότανα και φυτά του κήπου. Το 2007 ολοκληρώθηκε η μετάφραση του καταλόγου του Snippendaal, και η ταυτοποίηση των φυτών του κήπου με εκείνα του καταλόγου.
- Το Ημικύκλιο - The Semicircle, που είναι πραγματική θάλασσα λουλουδιών το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα διακρίνονται οι επίπεδες συμμετρικές γραμμές των καλλιεργημένων επιφανειών. Η έκθεση των φυτών έχει γίνει κατά συστηματική διάταξη, δηλαδή κατά οικογένειες φυτών γενετικά συγγενείς. Το Ημικύκλιο - The Semicircle
- Η συλλογή των λεγομένων Crown Jewels που αποτελείται από φυτά σπάνια ή αξιοπαρατήρητα λόγω του μεγάλου μεγέθους τους όπως τα Victoria amazonica, Quiver tree, Welwitschia, Encephalartos Woodii, Microcycas calocoma, Oil palm, Coffee, Eastern cape giant cycad, Wollemi pine.
- Η συλλογή των δέντρων (Trees). Υπάρχουν περισσότερα από 50 δέντρα στον Κήπο του Hortus, τα περισσότερα από τα οποία είναι μοναδικά είτε γιατί είναι φυτεμένα πολύ παλιά στον κήπο, η εξαιτίας της ιδιαιτερότητας ως προς την ανάπτυξή τους. Τα 24 πιο σημαντικά είδη έχουν συμπεριληφθεί στον «δρόμο των δέντρων» (tree route), με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα τα Turner's oak (Quercus x turneri), και το περίπου 150-ετών common catalpa or Indian bean (Catalpa bignonioides).
- Ο υπαίθριος κήπος (Outdoor Garden), που σχεδιάστηκε το 1863η έκθεση των φυτών σ’αυτόν ακολούθησε τη διάταξη του Eichler, κατά την οποία παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά φυτά κάθε οικογένειας σε κάθε τμήμα όπως τμήμα των Berberidaceae, των Fabaceae και των Rosaceae. Φιλοξενούνται επίσης φυτά από ασυνήθιστα περιβάλλοντα, όπως τμήμα με άμμου για φυτά της Βόρειας Ολλανδίας, λιμνούλα που φιλοξενεί φυτά των βάλτων, ή καλλιέργεια για σαρκοβόρα φυτά. Ιδιαίτερα για το λεγόμενο «δρόμο της εξέλιξης» (evolution route), έχουν σχεδιασθεί τμήματα για φυτά που υπήρχαν σε συγκεκριμένες προϊστορικές περιόδους.
Τέλος η συλλογή της οικογένειας των Cycad, που αποτελεί και την εξειδίκευση του Hortus, εκτίθεται στην ειδική βιτρίνα (Cycad vitrine) που χρησιμεύει για την ανάπτυξη κυρίως των νεαρών φυτών της οικογένειας αυτής.
Πηγή : www.dehortus.nl
Πηγή : www.dehortus.nl