Κλιμακα και αναλογιες
Το σχέδιο ενός επιτυχημένου μεσογειακού κήπου, ο οποίος χρησιμοποιείται δώδεκα μήνες τον χρόνο, απαιτεί καλοδιαλεγμένα βασικά στοιχεία, μια σωστή ραχοκοκαλιά. Από τα παλιά χρόνια, κλίμακα και αναλογία ήταν οι δύο βασικές παράμετροι των μεσογειακών κήπων κυρίως. Αναφέρονται στην αλληλεξάρτηση των στοιχείων του κήπου , για παράδειγμα, της σκιάς σε σχέση με το φως ή των οριζοντίων γραμμών σε σχέση με τις κάθετες. Μεγάλη προσοχή δίνεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των χρωμάτων και την προσεκτική διασύνδεση τους με το περιβάλλον.
Ο επιτυχημένος σχεδιασμός κήπου περιλαμβάνει και κενούς χώρους που θα λειτουργήσουν ως φόντο όπου θα προβάλλονται συνθέσεις φυτών. Οι «κενοί χώροι» συνδέουν τη γη με τη θέα και ισορροπούν τις πολύ «γεμάτες» περιοχές του κήπου. Ένας ασπρισμένος τοίχος ή ένας απλός φράχτης από κυπαρίσσια, όπως και μια πισίνα, παίζουν τον ρόλο «κενών χώρων».
Ο επιτυχημένος σχεδιασμός κήπου περιλαμβάνει και κενούς χώρους που θα λειτουργήσουν ως φόντο όπου θα προβάλλονται συνθέσεις φυτών. Οι «κενοί χώροι» συνδέουν τη γη με τη θέα και ισορροπούν τις πολύ «γεμάτες» περιοχές του κήπου. Ένας ασπρισμένος τοίχος ή ένας απλός φράχτης από κυπαρίσσια, όπως και μια πισίνα, παίζουν τον ρόλο «κενών χώρων».
Με το ίδιο σκεπτικό μια πελούζα με γκαζόν μολονότι δεν είναι κατάλληλη για έναν υδατοευφυή κήπο και είναι προτιμότερο να αντικατασταθεί με κάτι άλλο, όπως πλακόστρωτο ή σπαρμένη λεβάντα εξισορροπεί μια «φορτωμένη» εικόνα και υποδηλώνει γαλήνη. Όμως, «κενό χώρο» μπορεί επίσης να αποτελεί η θάλασσα, ο ουρανός ή μια μεγάλη έκταση γυμνού, ίσιου βράχου, οι καθαρές γραμμές του οποίου έρχονται σε αντίθεση με τις πιο «φορτωμένες» περιοχές του κήπου. Σ' έναν μικρό κήπο, μια ανοιχτή βεράντα ή το σκεπασμένο με μενεξέδες χώμα κάτω από ένα δέντρο σε σχήμα ομπρέλας μας δίνουν τον «κενό χώρο». Κατά την ίδια αντίληψη, μια πετυχημένη σύνθεση χρωμάτων σε ένα παρτέρι λουλουδιών είναι καλύτερο να έχει για φόντο μια θάλασσα πράσινου.
Μολονότι η διαίρεση του κήπου σε τμήματα έχει αναμφισβήτητα τις αρετές της όπως το να παρέχει προστασία από τον αέρα, να δημιουργεί μικροκλίματα ή απομόνωση θα πρέπει κανείς να ξέρει για ποιο λόγο γίνεται ο διαχωρισμός. Τα τμήματα, για παράδειγμα, βοηθούν να αποκτήσει δομή ένα ακαθόριστο κομμάτι κήπου, αλλά δεν πρέπει να είναι ανακόλουθα. Για παράδειγμα, ένας μικρός χώρος θα πρέπει να οδηγεί σε μια μεγάλη ανοικτή έκταση. Πολλά πετυχαίνει κανείς αλλάζοντας το πλάτος ενός μονοπατιού ή των σκαλοπατιών. Φαρδαίνοντάς τα δίνει έμφαση σε μια περιοχή αντίθετα, το στένεμα ενός ελικοειδούς μονοπατιού υποδηλώνει τον δευτερεύοντα ρόλο του στον κήπο.
Μια ακόμα αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων του κήπου αντιπροσωπεύεται από «την εικόνα και το πλαίσιο της». Δημιουργείτε το πλαίσιο για την εικόνα ή, αλλιώς, συνθέτετε μια εικόνα για το ήδη υπάρχον πλαίσιο. Αναλόγως του πόσο καλά θα χειριστούμε και τα δύο, είτε θα αναδείξουν είτε θα εξαφανίσουν το ένα το άλλο. Για παράδειγμα, όταν το καινούργιο φεγγάρι χαράζει ένα ασημένιο μονοπάτι πάνω σε γαλήνια νερά, κανένα έργο του ανθρώπου δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον εντυπωσιακό αυτό πίνακα, ο οποίος χρειάζεται μόνο προσεκτικό «κορνίζωμα» από τον σχεδιασμό του κήπου.
Κάμποσοι φυλλοβόλοι θάμνοι, ο ένας πλάι στον άλλον δημιουργούν ένα ασαφές περίγραμμα από μπλεγμένα κλαδιά και η τοποθέτηση τους χρειάζεται προσοχή. Έχουμε μια πιο ικανοποιητική σύνθεση όταν τα καμπυλωτά κλαδιά ενός και μοναδικού θάμνου ξεχωρίζουν στο φόντο μιας συμπαγούς πράσινης φυλλωσιάς ή μπροστά σε έναν τοίχο βαμμένο στο χρώμα της ώχρας. Ένα φυτό μπορεί να βελτιώσει την εμφάνιση του γείτονα του ή μπορεί να τον «εξαφανίσει» οπτικά. Σε ιδανική περίπτωση, το ένα θα πρέπει να βοηθάει το άλλο. Μερικά μεγάλα φύλλα, για παράδειγμα, αναδεικνύουν μια μάζα μικροσκοπικών φύλλων τα οποία, με την ασάφεια που παρουσιάζουν, θα δείχνουν αλλιώς ακατάστατα. Από την άλλη μεριά, ένα σημαντικό στοιχείο του κήπου θα πρέπει να προβάλλεται πάνω σε κάποιο φόντο για να δημιουργεί μια ισορροπημένη σκηνή.
Ο σχεδιασμός του κήπου είναι ζωγραφική, αλλά μπορεί να γίνει και γλυπτική εάν προσθέσει κανείς και την τρίτη διάσταση. Οι αρχιτέκτονες τοπίου γνωρίζουν ότι τα φυτά δεν είναι στατικά. Εάν το «βάρος» ενός και μόνου φυτού αλλάξει, η εικόνα χάνει συνήθως την ισορροπία της και έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να την ξανασχεδιάσουμε. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προσαρμόσουμε τους όγκους και να καθορίσουμε τα σχήματα, ανακατατάσσοντας τις αναλογίες που συνεχώς αλλάζουν η δημιουργία ενός κήπου είναι συνεχής δουλειά. Τα χέρια μου αγαπούν να διαμορφώνουν τους όγκους που έχω επιλέξει χαμηλώνοντας εδώ ένα φυτό, καθορίζοντας εκεί το σχήμα, ή ανοίγοντας μια δίοδο.
Κάνω ένα βήμα πίσω, κοιτάζω το περίγραμμα του θάμνου, κόβω ένα ακόμα κλαδί για να αποκτήσω μια πιο καλοβαλμένη εικόνα, ή χαμηλώνω ελάχιστα το δενδρολίβανο για να αναδείξω το φυτό πίσω του: λίγο από δω, λίγο από κει, μέχρι που η εικόνα γίνει σωστή - ισορροπημένη. Η αναδιάρθρωση είναι συνεχής, επίπονη και οπωσδήποτε ευχάριστη, και με πολύ ευτυχισμένα αποτελέσματα.
Κάνω ένα βήμα πίσω, κοιτάζω το περίγραμμα του θάμνου, κόβω ένα ακόμα κλαδί για να αποκτήσω μια πιο καλοβαλμένη εικόνα, ή χαμηλώνω ελάχιστα το δενδρολίβανο για να αναδείξω το φυτό πίσω του: λίγο από δω, λίγο από κει, μέχρι που η εικόνα γίνει σωστή - ισορροπημένη. Η αναδιάρθρωση είναι συνεχής, επίπονη και οπωσδήποτε ευχάριστη, και με πολύ ευτυχισμένα αποτελέσματα.
Οι αναλογίες ανάμεσα στην προσεκτικά επισκευασμένη ξερολιθιά, τον συμπαγή όγκο των ψηλών κυπαρισσιών και τη λεπτότητα του φυλλοβόλου δέντρου φαίνονται τέλειες.
Παίρνει κανείς μια βαθιά ανάσα και συνειδητοποιεί ότι κάθε δευτερόλεπτο σκληρής δουλειάς άξιζε τον κόπο.
Ένας κήπος που έχει και ήσυχες φάσεις (πράγμα που δεν σημαίνει πληκτικές) προσφέρει μεγαλύτερη απόλαυση όταν κάνουν την εμφάνιση τους οι «σταρ» του. Αντίθεση, επομένως, σημαίνει αντίθεση χρονική (παρόμοια με εκείνη των φυλλωμάτων ή των χρωμάτων) μήπως αυτό είναι μια νέα αντίληψη του θέματος;
Παίρνει κανείς μια βαθιά ανάσα και συνειδητοποιεί ότι κάθε δευτερόλεπτο σκληρής δουλειάς άξιζε τον κόπο.
Ένας κήπος που έχει και ήσυχες φάσεις (πράγμα που δεν σημαίνει πληκτικές) προσφέρει μεγαλύτερη απόλαυση όταν κάνουν την εμφάνιση τους οι «σταρ» του. Αντίθεση, επομένως, σημαίνει αντίθεση χρονική (παρόμοια με εκείνη των φυλλωμάτων ή των χρωμάτων) μήπως αυτό είναι μια νέα αντίληψη του θέματος;
Βιβλιογραφία
- Κήποι στο φως της Μεσογείου