ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (ΜΕΡΟΣ Α)
Τα δένδρα στα πεζοδρόμια των πόλεων αποτελούν δυστυχώς σε πολλές περιοχές το μοναδικό πράσινο. Ειδικά όσο πιο κεντρικά πάμε σε μια μεγαλούπολη τόσο λιγότερο πράσινο συναντάμε. Στις γειτονιές τις Αθηνάς για παράδειγμα και ειδικότερα στους στενούς δρόμους τα πεζοδρόμια είναι φυτεμένα συνήθως με δένδρα Νεραντζιάς.
Σε πιο κεντρικούς δρόμους συναντάμε Βραχυχιτωνες, Μουριές, Λευκές και κατά τόπους αλλά καλλωπιστικά δένδρα όπως η Κουτσουπιά, προύνους, Ακακίες κ.α. Κάθε δένδρο προσφέρει ομορφιά, σκιά και έναν μεγάλο αριθμό άλλων πλεονεκτημάτων όπως η βελτίωση του κλίματος (αντιανεμική προστασία, ρύθμιση της θερμοκρασίας), πολεοδομική χρήση (μείωση θορύβων, μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης), αρχιτεκτονική και αισθητική χρήση.
Τα είδη που επιλέγουμε πρέπει να έχουν τέτοιες βιολογικές ιδιότητες και οικολογικές απαιτήσεις ώστε να προσαρμόζονται στο δύσκολο οικολογικό και βιολογικό περιβάλλον των σύγχρονων πόλεων. Η φύτευση δένδρων μέσα στην πόλη δεν εξυπηρετεί μόνο την ίδρυση μιας δενδροστοιχίας αλλά είναι συνυφασμένη με ουσιώδεις αρχιτεκτονικές και αισθητικές απόψεις.
Για αυτό για την εκλογή των κατάλληλων δένδρων για χρήση μέσα στην πόλη πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλα οικολογικά κριτήρια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες ιστορικών συμβάντων και μνημείων ή να αντικαθιστούν το φυσικό περιβάλλον στο εσωτερικό των πόλεων. Μπορούν επίσης να ξυπνήσουν μνήμες από άλλες αποχές, θέσεις και αισθήματα με την παρουσία τους ή με οικείους ήχους, μυρωδιές ή αφές.
Είναι περιττό να πούμε ότι μια πόλη χωρίς δένδρα είναι μια ακατάλληλη περιοχή για ανθρώπινη διαβίωση. Προτιμάμε είδη ανθεκτικά σε δυσμενείς συνθήκες που παράλληλα όμως έχουν ευρύ οικολογικό εύρος ανοχής. Ας εξετάσουμε από γεωπονικής πλευράς τα δημοφιλεστέρα ειδή της πόλης.
ΑΛΒΙΖΙΑ (Albizzia)
.jpg)
Κν. Ακακία Κωνσταντινουπόλεως
Γένος που περιλαμβάνει περισσότερα από 100 είδη διακοσμητικών δέντρων και θάμνων με πολύ ελαφρό φύλλωμα και λουλούδια άσπρα, ροζ ή κίτρινα που εμφανίζονται το καλοκαίρι. Τα δέντρα αυτά που κατάγονται από τις τροπικές και εύκρατες περιοχές της Ασίας και της Κεντρικής Αμερικής δεν είναι πολύ ανθεκτικά και μπορούν κατά συνέπεια να καλλιεργηθούν στο ύπαιθρο μόνο στις περιοχές με ήπιο κλίμα.
Είδη και ποικιλίες
Σε πιο κεντρικούς δρόμους συναντάμε Βραχυχιτωνες, Μουριές, Λευκές και κατά τόπους αλλά καλλωπιστικά δένδρα όπως η Κουτσουπιά, προύνους, Ακακίες κ.α. Κάθε δένδρο προσφέρει ομορφιά, σκιά και έναν μεγάλο αριθμό άλλων πλεονεκτημάτων όπως η βελτίωση του κλίματος (αντιανεμική προστασία, ρύθμιση της θερμοκρασίας), πολεοδομική χρήση (μείωση θορύβων, μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης), αρχιτεκτονική και αισθητική χρήση.
Τα είδη που επιλέγουμε πρέπει να έχουν τέτοιες βιολογικές ιδιότητες και οικολογικές απαιτήσεις ώστε να προσαρμόζονται στο δύσκολο οικολογικό και βιολογικό περιβάλλον των σύγχρονων πόλεων. Η φύτευση δένδρων μέσα στην πόλη δεν εξυπηρετεί μόνο την ίδρυση μιας δενδροστοιχίας αλλά είναι συνυφασμένη με ουσιώδεις αρχιτεκτονικές και αισθητικές απόψεις.
Για αυτό για την εκλογή των κατάλληλων δένδρων για χρήση μέσα στην πόλη πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλα οικολογικά κριτήρια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες ιστορικών συμβάντων και μνημείων ή να αντικαθιστούν το φυσικό περιβάλλον στο εσωτερικό των πόλεων. Μπορούν επίσης να ξυπνήσουν μνήμες από άλλες αποχές, θέσεις και αισθήματα με την παρουσία τους ή με οικείους ήχους, μυρωδιές ή αφές.
Είναι περιττό να πούμε ότι μια πόλη χωρίς δένδρα είναι μια ακατάλληλη περιοχή για ανθρώπινη διαβίωση. Προτιμάμε είδη ανθεκτικά σε δυσμενείς συνθήκες που παράλληλα όμως έχουν ευρύ οικολογικό εύρος ανοχής. Ας εξετάσουμε από γεωπονικής πλευράς τα δημοφιλεστέρα ειδή της πόλης.
ΑΛΒΙΖΙΑ (Albizzia)
Κν. Ακακία Κωνσταντινουπόλεως
Γένος που περιλαμβάνει περισσότερα από 100 είδη διακοσμητικών δέντρων και θάμνων με πολύ ελαφρό φύλλωμα και λουλούδια άσπρα, ροζ ή κίτρινα που εμφανίζονται το καλοκαίρι. Τα δέντρα αυτά που κατάγονται από τις τροπικές και εύκρατες περιοχές της Ασίας και της Κεντρικής Αμερικής δεν είναι πολύ ανθεκτικά και μπορούν κατά συνέπεια να καλλιεργηθούν στο ύπαιθρο μόνο στις περιοχές με ήπιο κλίμα.
Είδη και ποικιλίες
- Αλβιζία ή ροδομέταξος (Albizzia julibrissin)
Γνωστή και με το όνομα κινέζικη ακακία και Ακακία η γιουλιβρισίμη (Acacia julibrissin) είναι το είδος που καλλιεργείται περισσότερο στα κλίματα μας. Κατάγεται από την Μέση Ανατολή και από την υποτροπική Αφρική. Πρόκειται για δέντρο που μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τα 10m. Το καλοκαίρι παράγει βότρεις, με ροζ λουλούδια. Είναι το πιο ανθεκτικό στο κρύο είδος.
- Αλβιζία η λεββέκειος (Albizzia lebbeck)
Παρουσιάζει ταξιανθίες όμοιες με του προηγούμενου είδους αλλά σε κίτρινο χρώμα.
- Αλβιζία η λοφανθής (Albizzia lophantha).
Δενδρύλλιο που μπορεί να φτάσει το ύψος των 6μ. Τα λουλούδια είναι ενωμένα σε κιτρινωπούς βότρεις μήκους 5cm.
- Αλβιζία η Γλυκεία ( pithecolobium η inga dulcis),
- Αλβιζία η Σαμάν (pithecolobium Saman – Rain tree Saman η guango),
- Αλβιζία η Ραδινή (procera η elata).
Βραχυχίτων( Brachychiton)
Ο Βραχυχίτων (Kurrajong, Bottletree) είναι ένα γένος από 31 είδη δέντρων και μεγάλων θάμνων. Τα φύλλα τους είναι γυαλιστερά, σκούρα πράσινα, ακέραια ή με λοβούς. Τα άνθη κόκκινα η κιτρινωπά, πολλά μαζί στις άκρες των βλαστών, κατά τον Μάιο-Ιούνιο. Όλα τα είδη είναι μονόικα με ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά άνθη στο ίδιο φυτό. Τα λουλούδια έχουν σχήμα καμπάνας. Ανθεκτικό στη ρύπανση των πόλεων, κατάλληλο για τις νότιες περιοχές της χώρας μας και κατάλληλο για δεντροστοιχίες. Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι γρήγορος.
Είδη και ποικιλίες
- Brachychiton Acerifolius
- Brachychiton Discolor
- Brachychiton Platanifolia
- Brachychiton Populeneus
- Brachychiton Diversifolia
- Brachychiton Rupestris
- Brachychiton Foetid
- Brachychiton Iberidifolia
ΓΙΑΚΑΡΑΝΤΑ (Jacaranda)
Γένος που περιλαμβάνει 50 περίπου είδη δέντρων και θάμνων. Τα δέντρα ύψους 4-8m μοιάζουν με τις ακακίες, είναι αρκετά διακλαδισμένα και έχουν μεγάλα αντίθετα διπλά πτερωτά φύλλα αποτελούμενα από αντίθετα φυλλάρια που καλύπτονται από ένα ελαφρό χνούδι. Τα λουλούδια σωληνοειδή με τα χείλη της στεφάνης πολύ ανοιχτά και βελούδινα έχουν ένα χαρακτηριστικό γαλανό – ιώδες χρώμα και εμφανίζονται ενωμένα σε μεγάλους επάκριους βότρεις. Στην πραγματικότητα καλλιεργούνται μόνο δύο είδη τα πιο ανθεκτικά τα οποία είναι κατάλληλα για δεντροστοιχίες στις λεωφόρους των παραλιακών περιοχών.
Είδη και ποικιλίες
- Γιακαράντα η γιασμινοειδής (Jacaranda jasminoides) ή Γιακαράντα η χνουδωτή (J.tomentosa)
Το είδος αυτό είναι ένα μικρό δέντρο έχει ύψος γύρω στα 6-7m και διπλά πτερωτά φύλλα που φέρουν ρομβοειδή φυλλάρια. Τα λουλούδια του σκούρα πορφυρά με ιώδεις αποχρώσεις είναι ενωμένα σε μικρές φόβες και ανοίγουν τον Ιούνιο.
- Γιακαράντα με φύλλα ωοειδή (Jacaranda ovalifolia) ή Γιακαράντα με φύλλα μιμόζας (J. mimosifolia)
Το είδος αυτό κατάγεται από την Βραζιλία. Έχει μικρότερο ύψος από το προηγούμενο είδος (φτάνει μόνο τα 3 ή 4m ύψους) και χαρακτηριστικά φύλλα πολύ μακριά (μέχρι και 50cm) αποτελούμενα από μικρά, ωοειδή φυλλάρια με ζωηρό πράσινο χρώμα. Τα λουλούδια είναι γαλάζια και εμφανίζονται ενωμένα σε επάκριες φόβες όρθιες ή κρεμάμενες προς τα κάτω.
Κουτσουπιά (Judas Tree - Albero di Juda – Arbol del Amor)
.jpg)
Το είδος που καλλιεργείται περισσότερο και είναι διαδομένο σε όλες τις μεσογειακές περιοχές είναι η Κερκίς ή κερατονιοειδής (Cercis siliquastrum).
Είδη και ποικιλίες
Κουτσουπιά (Judas Tree - Albero di Juda – Arbol del Amor)
Το είδος που καλλιεργείται περισσότερο και είναι διαδομένο σε όλες τις μεσογειακές περιοχές είναι η Κερκίς ή κερατονιοειδής (Cercis siliquastrum).
Είδη και ποικιλίες
- Κερκίς η καναδική (Cercis canadensis).
Η ποικιλία «Λευκή» (Alba) έχει άσπρα λουλούδια.
- Κερκίς η βορτυοειδής (Cercis racemosa).
Τα λουλούδια είναι ενωμένα σε μεγάλους βότρεις κρεμάμενους προς τα κάτω σε έντονο ροζ χρώμα.
- Κερκίς η κερατονιοειδής (Cercis silliquastrum).
Μια από τις ωραιότερες ποικιλίες της είναι η «Λευκή Δύση» (Alba West) με άσπρα λουλούδια.
- Κέρκις η σινική (Cercis sineusis).
Μελία η Αζεδαράχειος (Melia azedarach)
Η ονομασία Μελία δεν ανταποκρίνεται προς την πραγματικότητα γιατί έτσι ονομάζουμε άλλο δέντρο (Φράξινος) που φύεται στα δάση της χώρας μας. Στην πραγματικότητα ονομάζεται ψευδομελία και περιλαμβάνει 5 είδη.
Είναι φυλλοβόλο δένδρο με γρήγορη ανάπτυξη. Ιθαγενές σε Ινδίες, Αυστραλία και Β. Αμερική. Έχει εισαχθεί εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα όπου έχει εγκλιματισθεί ως καλλωπιστικό φυτό, όπου έχει φλοιό τεφρομελανό, ρογμώδη, ξύλο σκληρό και βαρύ και αντέχει στη σκόνη και τα καυσαέρια των πόλεων.
Πλούσιο φύλλωμα με φύλλα δις πτεροσχιδή, μακρόμισχα, με φυλλάρια 2,5 έως 5cm, ωοειδή – λογχοειδή, μυτερά, πριονωτά. Άνθη γαλαζοβιολετιά, αρωματικά, σε μεγάλους ποδίσκους. Καρπός σχεδόν στρογγυλός, με διάμετρο 6-18 χιλιοστά, κίτρινος. Φτάνει σε ύψος και τα 4 m και είναι από τα εξαίρετα καλλωπιστικά φυτά γιατί ανθίζει πρώιμα. Αντέχει στην ξηρασία και σε παράκτιες φυτεύσεις. Κυρίως χρησιμοποιείται σε δενδροστοιχίες στα νότια μέρη της χώρας μας.
Μουριά (Morus)
Η μουριά είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό με 10 είδη φυλλοβόλων δέντρων αλλά και θάμνων. Ιθαγενές φυτό της Βόρειας Αμερικής και της Ασίας. Ο κορμός του δέντρου περιέχει ένα γαλακτώδες υγρό σε άφθονη ποσότητα και γίνεται εμφανές αυτό όταν τραυματιστεί. Τα φύλλα της είναι οδοντωτά μεγάλα σε σχήμα καρδιάς. Τα άνθη της μονογενή που αποτελείται από 2 συνήθως καρπόφυλλα, διατάσσονται δε σε αρσενικές και θηλυκές ταξιανθίες. Ο καρπός της μουριάς είναι το μούρο.
Είδη και ποικιλίες
- Η λευκή μουριά Μορέα η λευκή (Morus alba) ή κοινή.
- Η μαύρη μουριά Μορέα η μέλαινα (Morus nigra).
- Η κόκκινη μουριά Μορέα η ερυθρά (Morus rubra).
- Η ρωσική μουριά (Μουριά η λευκή ποικ. ταταρική-Morus alba var. tatarica).
- Το είδος Μουριά η μεσοζύγια (Morus mesozygia) ή αφρικανική.
Ψευδοπιπεριά (Schinus molle )
Η Ψευδοπιπεριά είναι αειθαλές δένδρο , γρήγορης ανάπτυξης με σύνθετα, κρεμαστά φύλλα που χαρίζουν μια όμορφη, κρεμοκλαδή εμφάνιση. Μπορεί να φτάσει μέχρι 8-9m ύψος. Την άνοιξη γεμίζει από κιτρινωπά άνθη που ανανεώνονται συνεχώς και το φθινόπωρο εμφανίζονται μικροί, κατακόκκινοι καρποί. Το φύλλωμα και οι καρποί της έχουν έντονη μυρωδιά πιπεριού. Βγάζει το πιπέρι το κόκκινο, όπου μπορούμε να το μαζέψουμε και να το χρησιμοποιήσουμε στην κουζίνα μας!
Προσαρμόζεται σε όλα τα εδάφη και προτιμά ηλιόλουστες θέσεις .
Τα κλαδιά του μεγαλώνοντας κρεμάνε προς τα κάτω δημιουργώντας πολύ όμορφη κόμη.
Χρησιμοποιείται μεμονωμένα ή σε δενδροστοιχίες σε κήπους και πάρκα καθώς και σε πεζοδρόμια.
Ιστοσελίδα για τις φωτογραφίες του Brachychiton, της Jacaranda , της Melia και της Cercis
https://ppnn.org.au/plantlist/brachychiton-populneus/
https://stricollections.org/portal/taxa/index.php?taxon=Jacaranda
https://www.andre-briant.fr/en/variety-range/access-to-varieties/ornamental-trees/3702-melia-azedarach.html
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cercis_siliquastrum_(Poltava_Botanical_garden).jpg
.jpg){kind=link}